Boşanmak için Aile Mahkemesine bir dilekçe ile başvurmak gerekir. Boşanma davalarında yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Dolayısıyla boşanmak isteyen kişi ya çiftin birlikte oturduğu evin bağlı olduğu aile mahkemesine ya da oturmakta olduğu ve ikametgahının bulunduğu Aile Mahkemesine bir dilekçeyle başvurmalıdır. 

Boşanmak isteyen kadın evlilik birliğinin temelden sarsılmış olmasını gerekçe gösterebilir. Buna göre evlilik birliği çiftin artık ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek şekilde imkansız hale gelmiş olmalı yani temelden sarsılmış olmalıdır.

Soru: Anlaşarak boşanmaya karar verdik. Nasıl yapabiliriz?
Cevap: Eğer bir yıldır evli iseniz ve boşanmaya iki tarafta razı ise evlilik birliğinin temelden sarsıldığı hakim tarafından kabul edilecektir. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinler ki sizin iradenizi serbestçe açıklandığına kanaat getirebilsin. Boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda sizin uygun bulduğunuz düzenlemeyi kabul edebilsin. Ancak, hâkim, sizin düzenlemeleriniz bakımından tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmeder. 

Konuya ilişkin dilekçe örneklerini bu bölümün bitiminde görebilirsiniz. 

Boşama sonrası kadının korunması için tazminat ve nafakalar öngörülmüştür. Bunlardan maddi ve manevi tazminat evlilik içerisinde bir takım mevcut yahut beklenen menfaatlerin gerçekleşmemesi nedeniyle buna sebep olan taraftan istenebilir. Eğer boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden örneğin hakaret, tehdit, dayak vb. maddi ve manevi tazminat talebinde bulunulabilir.

Nafaka talepleri ise çeşitlilik göstermektedir. Yoksulluk nafakası boşanma nedeniyle fakirleşecek ve geçimini sağlayamayacak durumda olan tarafça, karşı taraftan, karşı tarafın mali gücü oranında, süre ile sınırlı olmaksızın istenir. Nafakayı ödeyecek tarafın herhangi bir şekilde kötü davranışları olsun olmasın yoksullaşan kişi yoksulluk nafakası talebinde bulunabilir. Maddi tazminat ve yoksulluk nafakası taksitlenerek/aylara bölünerek ödenebilir ancak manevi tazminat bir defada ödenecektir. 

Eğer nafaka alan kişi yeniden evlenirse ya da taraflardan biri ölürse artık nafaka ödenmez. Eğer nafaka alan kişi nafakayı almak için evlenmeden evliymiş gibi yaşıyorsa veya artık yoksul değilse nafaka ödeyen mahkemeye başvurarak nafakanın ödemeyi durdurabilir. 

Eğer tarafların maddi durumu değişirse, nafaka miktarının genellikle arttırılarak değiştirilmesi için yine Aile Mahkemesine başvurulabilir. Ayrıca hakim, nafakayı belirlerken, eğer istenirse, gelecek yıllarda nafakanın nasıl ödeneceğine karar verir. 

İştirak nafakasında ise, velayet kendisine verilmeyen eşin, çocuğun eğitim ve bakım giderleri için gücü oranında ödediği nafakaya iştirak nafakası denir. İştirak nafakası hakkında mahkemece karar verilmesi kaydıyla , bu kararının kesinleşmesinden sonra işlemeye başlar. Ayrıca çocukta nafaka verilmesi için kendi adına dava açabilmektedir. 

Mahkeme iştirak nafakası hakkında karar verirken çocuğun , gıda , giyecek , barınma , sağlık , eğitim ,  harçlık ,ulaşım giderlerini dikkate alır.

Mahkemenin iştirak nafakası hakkında karar verebilmesi için eşlerden birinin talep etmesine gerek yoktur. Mahkeme bu konuyu talep olmasa bile kendiliğinden değerlendirir. Böylece velayeti vermediği eski eşin , gücü oranında iştirak nafakası ödemesi hakkında karar verir.

İştirak nafakası her zaman istenebilir. Boşanma davası devam ederken veya karar kesinleştikten sonra da istenmesi mümkündür. Boşanma davası devam ederken istenmemiş olsa da sonradan istemeye mani olmaz.

İştirak nafakası , boşanma kararının kesinleşmesi tarihinden itibaren işlemeye başlar. Ayrıca açılan iştirak nafakası davasında istenmiş ise bu nafaka davanın açıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

Ayrıca mahkeme , talep edilen iştirak nafakasından fazlasına karar veremez. Örneğin Ayşe , mahkemeden 300TL iştirak nafakası istediyse mahkeme dava sonunda 500TL iştirak nafakasına karar veremez.

Tedbir nafakası ise henüz evlilik devam ederken ki aşama için öngörülmüştür. Boşanma davası devam ederken verilen tedbir nafakasının her zaman arttırılması veya azaltılması istenebilir. Hakim , koşullarda değişiklik olduğunu tespit ederse tedbir nafakasını azaltabilir veya arttırabilir. Boşanma kararı kesinleşene kadar nafakanın arttırılması veya azaltılması istenebilir. Boşanma kararı kesinleşince tedbir nafakası sona erer. Ailenin geçimini sağlamayan eş için hakimin alacağı önlem “tedbir nafakası”dır. Tedbir nafakası isteyen kişinin evlilik içerisindeki iyi ya da kötü davranışlarına hakim bakmaz. Eşlerden biri hem kendisi için hem de ortak çocukları için tedbir nafakası isteyebilir.  Hakim tedbir nafakası hakkında karar verirken eşlerin sosyal ve ekonomik durumlarını inceler. Tanık dinlenmesine , polis araştırmasına karar verebilir. Eşlerin gelirleri, maaşları, kira ödemeleri, eğitim öğretim masrafları, mutfak masrafları ve diğer ihtiyaçları nelerdir? Bakmakla yükümlü oldukları kişiler var mıdır? Gayrimenkulleri bulunmakta mıdır? İşte bunlar hakimin gözeteceği noktalardan bazılarıdır. Zira maddi durumu yerinde olan eş, kendisi için tedbir nafakası talep edemez. Ancak birlikte yaşadığı ortak çocuklar için tedbir nafakası isteyebilir. Bu nafakanın miktarını hakim takdir eder. Tedbir nafakasına genelde boşanma davası açıldıktan bir süre sonra talep üzerine karar verilir. Ancak mahkeme talep olmasa dahi ailenin geçimi için tedbir nafakası hakkında karar verebilir. Tedbir nafakasının başlangıç tarihi davanın açıldığı tarih olup kararın verildiği tarih değildir. Ayrıca tedbir nafakası aylık ve peşin ödenmesine karar verilir. Ayrıca eşlerden biri ortak çocuklara bakıyor ise diğer eşin tedbir nafakası ödemesine karar verilir. Ortak çocuk reşit olduğu tarihe kadar tedbir nafakasına karar verilir. Ancak ortak çocuk okuyorsa reşit olsa bile mezun olduğu tarihe kadar tedbir nafakası devam eder.

1. Boşanma Davası Dilekçe Örneği 

AİLE MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİ’NE

DAVACI :

DAVALI :

ADRESİ :

KONU : Evlilik birliğinin sarsılması sebebiyle boşanma kararı verilmesi talebinden ibarettir (Ancak nafaka talep edilecekse burada nafaka talebinin de yazılması gerekmektedir).

AÇIKLAMALAR

1- Davalı (isim-soy isim) ile .../.../.... tarihinde evlendim.

2-Evlenme tarihinden bu zamana kadar aralarında sürekli olarak şiddetli anlaşmazlıklar meydana gelmiştir. Artık hiçbir şekilde davacı tarafla anlaşamamaktayız ve evlilik birliğini sürdürmemiz imkansız hale gelmiştir. Daha önce bütün bu anlaşmazlıklara rağmen yeniden başlamayı denedik, ancak bu girişimler her seferinde başarısızlıkla sonuçlandı. Yaşanan bu anlaşmazlıklar neticesinde davalı (isim-soy isim) ile yaklaşık iki aydır fiilen ayrı yaşamaktayız. Artık ailemle yaşıyorum. Ben de davacı tarafta boşanmayı istemektedir. Davalı taraftan herhangi bir tazminat istemiyorum ya da maddi manevi tazminat, iştirak, yardım ve tedbir nafakası istiyorum.

3- Açıklanan nedenlerle tarafların boşanmaları için işbu boşanma davasının açılması zorunluluğu doğmuştur.

HUKUKİ NEDENLER : 4721 s. Kanun m. 166 ve ilgili sair mevzuat.

HUKUKİ DELİLLER : Nüfus kaydı, tanık beyanları ve gerektiğinde her tür sair deliller.

SONUÇ ve İSTEM :Yukarıda açıklanan nedenlerle boşanmaya hükmedilmesine, yargılama giderlerinin ve varsa vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.

…/…/…
Davacı 
(isim-soy isim-imza) 

2.Anlaşmalı Boşanmada Dilekçe Örneği 

AİLE MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİ’NE

DAVACI : (Ad, Soyad, TC, Adres)

DAVALI : (Ad, Soyad, TC, Adres)

KONU : TMK m.166/3 maddesi uyarınca anlaşma gereği boşanma istemi

AÇIKLAMALAR

1. Davalı eşim …(isim-soy isim)... ile ......... tarihinden beri evliyiz. Bu evliliğimizden çocuklarımız olmamıştır/olmuştur.

2. Son zamanlarda davalı ile aramızda ruhen ve fikren uyumsuzluk çıkmış, bir arada yaşama için çabalarımız da yeterli olmamıştır. Artık evlilik birliğini devam ettiremeyeceğiz. Davalı da boşanmak istemektedir.

3. Boşanmanın fer’i hükmü olarak davalı ile yaptığımız protokolü de eklice sunuyorum.

4. Boşanma kararı verilmesini talep etmekteyim.

DELİLLER : 1. Nüfus kayıtları,

2. Mahkemeye sunulan protokol,

3. Davalının bizzat mahkemede kabulü,

4. Sair her türlü yasal delil.

HUKUKİ SEBEPLER : TMK m. 166 ve ilgili mevzuat

SONUÇ VE İSTEM : Davamın kabulü ile davalı da boşanma isteğimi kabul edeceğinden duruşmamızın yapılarak anlaşmamıza binaen TMK 166/3 maddesi uyarınca boşanmamıza, masrafların davalıdan alınmasına protokol uyarınca, ekonomik ve sosyal durum hakkında da karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. 

(Nafaka talebiniz var ise bunu yaptığınız anlaşma metninde belirtmeli ve ondan sonra mahkemeye sunmalısınız).

EKLER   : 1. Protokol

2. Nüfus kayıt sureti

Saygılarımla,
(Tarih)
DAVACI
(Ad, Soyad, İmza)