Sivil toplum örgütlerinden beklenen başlıca iki alanda etkinlikte bulunmalarıdır:

• Sivil toplum örgütünün özel alanı
• Kamusal alan

Bu çalışmada, sivil toplum örgütlerinin kendi tüzüklerinde belirtilen amaçları doğrultusunda yalnızca kendi üyelerini ilgilendiren etkinlikleri ( Ki buna özel alan diyoruz) kapsam dışındadır. Günümüzde önemli olan, sivil toplum örgütlerinin kamusal alandaki çalışmalarıdır. Bu noktada kamusal alanın kapsamı nedir sorusu akla geliyor. Kamusal alan, yalnızca halkın ortaklaşa kullandıkları alanları değil aynı zamanda hükümetin ve özel sektörün çalışma alanlarını da kapsıyor.

Sivil toplum, demokratik düzenin bir parçası olarak, çelişkili konularında görüş oluşturarak veya sesi duyulmayanların sesi olarak önemli konuları dile getiriyor. Sivil toplum yeni politika geliştirmede, kendi çalışma alanında elde ettiği bilgilerle uzmanlık hizmeti sunuyor ve bununla siyasal meşrutiyetin artmasına katkı sunuyor.

Son zamanlarda kamusal alan, sınırlarını özel sektör faaliyet alanlarını da kapsayacak biçimde genişletti. Sivil toplum meşruiyet, değer ve bilgi sunarak özel sektörün çıkarına yardım ediyor. Bu amaçla son zamanlarda kurumsal sorumluluk kavramı içinde özel sektör sivil toplumla pek çok proje yürütmektedir. Bu projelerle özel sektör halkın gözündeki meşruiyetini ve değerini artırıyor.

Sivil toplum kuruluşları, bu alandaki etkinliklerle hem demokrasinin güçlenmesine, içselleştirilmesine, hem de hükümet ve özel sektörün içinde bulunduğu sistemin çalışmasını sağlıyor. Ayrıca, kamu yönetiminin demokratik biçimde etkin ve verimli çalışmasına katkıda bulunur.

STKların insan hak ve özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi konusunda yapabileceği çalışmalardan birincisi başvuru hakkını kullanarak, bu hak ve özgürlükleri çiğneyenlere karşı etkin bir mücadele vermesidir. STKların kamusal alandaki ikinci çalışması kamu yönetimine doğrudan müdahale ile ilgili olabilir. 

STKların oynadıkları rolleri şu şekillerde özetleyebiliriz:

• Gözetleyici (Watchdog)

Özel ve kamu kurumlarını gözetim altında tutarak, onların şeffaf ve hesap verebilir olmalarını sağlamak

• Savunucu

Toplumu ilgilendiren sorun alanı ve konularda bilinçlenmeyi sağlamak ve değişimi savunmak

• Hizmet Sağlayıcı

Eğitim, kültür, sağlık gibi konularda ihtiyaç sahiplerine hizmet vermek, özellikle de deprem gibi afet konularında hazırlık, planlama ve uygulamayı kontrol gibi hizmetler yürütmek

• Uzmanlık Görüşü

Politika ve strateji oluşturmada bilgi ve deneyim aktarmak, sorunlara çözüm üretmede katkı sağlamak

• Kapasite Yaratıcı

Kendi alanlarında eğitim ve deneyim paylaşımı yoluyla kapasiteyi artırmaya yardımcı olmak 

• Düşünce Üretme Merkezi(Incubator)

 Uzun sürede etkisin gösterecek çözüm önerileri için düşünce üretmek

• Sessizlerin Sesi Olma

 Azınlık gruplarının haklarını savunmak ve onların seslerini duyurmak

• Dayanışma Destekçisi

 Temel ve evrensel değerlerin benimsenmesine yardımcı olmak 

• Standartları Belirleyici

Pazar ve kamu yönetimi için normlar oluşturmak

• Etkin Yurttaş Yaratıcı

Yurttaşların haklarına sahip çıkmalarını desteklemek ve onları etkinleştirmeye yardım etmek

Bu konuya aşağıda değinilmektedir.