İBBS (İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması), Türkiye’nin AB üyelik sürecinde yerine getirmekle yükümlü olduğu kriterlerden biridir. Uygulamanın amacı bölgesel politika çerçevesinin belirlenmesi, bölgelerin sosyo-ekonomik analizinin yapılması ve Avrupa düzeyinde karşılaştırılabilir bölgesel istatistik verilerin üretilmesi olarak tanımlanmıştır (Bakanlar Kurulu, 2002). 3 kademeli bölge sistemi oluşturulurken, 81 il Düzey3 olarak tanımlanmış, “ekonomik, sosyal ve coğrafi yönden benzerlik gösteren komşu iller ise bölgesel kalkınma planları ve nüfus büyüklükleri de dikkate alınarak” (Bakanlar Kurulu, 2002) Düzey2 (26 adet) ve Düzey1 (12 adet) bölgeleri belirlenmiştir. 

Türkiye’de İBBS Düzey2 bölgeleri, kalkınma ajansları ile ilişkilendirilerek ve ajanslara bölgesel kalkınma planlarını hazırlama görevi verilerek bölgesel yönetişim bağlamında önemli bir adım atılmıştır. İBBS Düzey2 bölgelerinin idari bir nitelik taşımamasına ve hazırlanan bölgesel kalkınma planlarının Türkiye planlama hiyerarşisinde tam olarak konumlandırılmış olmamalarına rağmen, bölgesel kalkınma ajanslarının (BKA) idari yapısı ve plan hazırlama süreçlerinde sergiledikleri katılımcı yaklaşım yerel aktörlerin bölgesel gelişmeyi yönlendirmede dikkate alınması bakımından önemli sayılabilecek gelişmelerdir.

Öztürk’e göre (2009) İBBS Düzey2 bölgeleri “…bölge kalkınma planları, İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Yerleşme Merkezlerinin Kademelenmesi çalışması ve kişi başına GSYH, sanayi sektöründe kişi başına üretim, tarımsal üretim değeri, nüfus yoğunluğu, kentleşme oranı vb. bazı temel istatistiki göstergeler dikkate alınarak, saha tecrübesi ve gözlem ile desteklenen; tarihi, ekonomik, kültürel ve sosyal bilgi birikimine dayanan uzmanlık…” dikkate alınarak kurulmuşlardır (Öztürk, 2009, s. 27). Bu tanım içinde homojen, fonksiyonel ve topografik bölge gibi farklı bölge tanımlamalarını barındırması ve her bir İBBS Düzey2 bölgesi özelinde farklı kriterlerin dikkate alınmış olması sebebi ile kendi içinde tutarsızlıklar sergilemektedir (Öztürk, 2009).

BKA’ların kuruluş yapıları ve görevleri ile ilgili ulusal ve uluslararası düzlemde çeşitli tartışmalar sürmektedir. Bu tartışmalar arasında ajansların merkezden yerele yetki aktarımı (yerelleşme- desantralizasyon) ve yetki genişlemesi (merkezi otoritenin yetkilerini devretmeden yerelde yeniden örgütlenmesi) ikileminde nasıl bir rol üstlendikleri, yerel yönetimler kademelenmesinde bir yere oturmadan ajansların etkinliğinin nasıl sağlanacağı, yerel yönetişimde ajansların etkin birer aktör olup olmadıkları ve AB uyum sürecinde BKA’ların ve İBBS Düzey2 bölgelerinin yerelleşmeye olan katkıları konuları öne çıkmaktadır. Bu çalışma kapsamında bu tartışmaların dışına çıkılarak, İBBS Düzey2 bölgelerinin oluşturulması konusunda, seçilmiş bölgeler üzerinden değerlendirilmeler yapılacaktır.