Homojen Bölge esasına göre ortaya çıkan alanlar
Homojen Bölge esasına göre oluşturulan bölgeler (Kaynak: Öztürk, 2009)
Homojen Bölge esasına göre önerilen Düzey1 (koyu sınırlar) ve Düzey2 (renkler) bölgeleri (Kaynak: Öztürk, 2009)
Söz konusu tezin çıkış noktası farklı gelişmişlik düzeylerindeki illerin gruplanarak belirli bölgeleri oluşturmalarının, bölgeler arası gelişmişlik farklarını gidermek açısından etkin olabilecek bir bakış açısını yakalamakta başarısız olacağı iddiasıdır. Buna göre yatırım teşvikleri ve AB fon desteklerinin dağıtılması konusunda baz alınan bölgelerde diğerlerine göre daha gelişmiş bir ilin bulunması, az gelişmiş illerin desteklerden yararlanmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle homojen bölge yaklaşımının, bölgelerin belirlenmesi, özellikle kamu kaynaklarının, bölgesel gelişmişlik farklarını azaltıcı yönde kullanılabilmesi amacı daha sağlıklı bir yaklaşım olacağı iddia edilmektedir. Çalışma, İBBS Düzey2 bölgelerinin, kamu kaynaklarının etkin dağıtımı amacı ile homojen bölge esasına göre kurulması gerektiğini iddia ederken, bölgesel planlamanın fonksiyonel bölge esasına göre ve İBBS Düzey1 ölçeğinde yapılması gerektiğini öne sürmektedir. Yazara göre bölgesel kalkınma ajansları da bu ölçekte faaliyet göstermelidir (Öztürk, 2009, s.iii).
Yukarıdaki kıstaslara göre, yazar kendi göstergelerini kullanarak, biri homojen, diğeri fonksiyonel olmak üzere iki tanıma göre Türkiye’yi bölgelere ayırmıştır.
Homojen bölge tanımında kullanılan 13 değişken aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
- Çalışma çağı nüfusu içinde (15+), bin kişiye düşen, düşük teknoloji imalat sanayii sektörlerinde çalışan kişi sayısı
- Çalışma çağı nüfusu içinde, bin kişiye düşen, ileri teknoloji imalat sanayii sektörlerinde çalışan kişi sayısı
- Çalışma çağı nüfusu içinde, bin kişiye düşen, oteller ve lokantalar sektöründe çalışan kişi sayısı
- Çalışma çağı nüfusu içinde, bin kişiye düşen, toptan ve perakende ticaret sektöründe çalışan kişi sayısı
- Fert başına ortalama tarla ürünleri üretim değeri
- Fert başına ortalama sebze ve meyve üretim değeri
- Fert başına ortalama küçükbaş canlı hayvan değeri
- Fert başına ortalama büyükbaş canlı hayvan değeri
- 15-64 yaş grubunun toplam nüfus içindeki oranı
- Şehir nüfusunun toplam nüfus içindeki oranı
- Belediye sınırları içerisindeki bina ve konutlarda, oda başına kişi sayısı
- Ortaöğretim ve yükseköğretim mezunlarının 17 ve üstü yaş içindeki oranı
- Tarım dışı kadın istihdamının tarım dışı toplam istihdam içindeki oranı.
Bu değişkenlere göre, Türkiye homojen bölge esası ile alanlara ayrıldığında harita 7’da görülen dağılım ortaya çıkmaktadır. Bu dağılımda oluşturulan ana bölgeler harita 8’da, AB nüfus kriteri eklenerek önerilen İBBS Düzey1 ve Düzey2 bölgeleri ise harita 9’de görülmektedir.
